Phẫu thuật LASIK - Tác dụng, Chỉ định, Quy trình tiến hành

Để hiểu rõ hơn về cơ chế tác động, chỉ định lâm sàng, và quy trình thực hiện phẫu thuật LASIK, hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.

Phẫu thuật LASIK là gì?

Phẫu thuật LASIK (Laser-Assisted in Situ Keratomileusis) là một phương pháp điều trị lâu dài cho các tật khúc xạ của mắt, như cận thị, viễn thị, và loạn thị, bằng cách sử dụng tia laser excimer. Tia laser excimer, một loại laser cực tím sâu (DUV) với khả năng hấp thụ rất cao, sẽ loại bỏ một phần mô giác mạc một cách chính xác, giúp tái tạo bề mặt giác mạc. Quá trình này cho phép ánh sáng đi vào mắt được hội tụ chính xác trên võng mạc, cải thiện thị lực rõ rệt.

Trong phẫu thuật LASIK, bác sĩ phẫu thuật sẽ sử dụng một dao vi phẫu hoặc laser femtosecond để tạo một vạt giác mạc, để lại một phần bản lề. Sau khi vạt giác mạc được lật lên, tia laser excimer sẽ được sử dụng để tái tạo nhu mô giác mạc, từ đó làm giảm hoặc loại bỏ hoàn toàn tật khúc xạ. Cuối cùng, vạt giác mạc được đặt lại vị trí ban đầu mà không cần khâu.

Thủ thuật LASIK thường chỉ mất khoảng 10 – 15 phút cho cả hai mắt, và người bệnh có thể phục hồi thị lực nhanh chóng, giảm hoặc loại bỏ hoàn toàn sự phụ thuộc vào kính gọng hoặc kính áp tròng ⁽¹⁾.

Tác dụng của phẫu thuật LASIK

Giác mạc là một cấu trúc trong suốt và có hình vòm nằm ở phía trước của mắt, đóng vai trò quan trọng trong việc khúc xạ và truyền ánh sáng vào mắt. Khi mắt có tật khúc xạ, nghĩa là ánh sáng sau khi đi vào mắt không hội tụ chính xác trên võng mạc, phẫu thuật LASIK có thể thay đổi hình dạng giác mạc để điều chỉnh bán kính cong của nó. Điều này giúp ánh sáng được hội tụ chính xác trên võng mạc, cải thiện thị lực và khôi phục khả năng nhìn rõ.

Phẫu thuật LASIK được chỉ định để điều trị các tật khúc xạ như cận thị, viễn thị, loạn thị, và lão thị (sự giảm khả năng điều tiết mắt do tuổi tác). Trong trường hợp lão thị, LASIK có thể điều chỉnh toàn bộ độ tật khúc xạ cho mắt chủ đạo để nhìn xa rõ, đồng thời điều chỉnh mắt không chủ đạo còn độ cận nhẹ (khoảng -1.50 đến -2.50D tùy theo tuổi) để giúp người bệnh có thể nhìn gần rõ mà không cần đeo kính, phương pháp này gọi là monovision.

Ưu và nhược điểm của công nghệ phẫu thuật LASIK

Phẫu thuật LASIK là một phương pháp điều trị tật khúc xạ mắt được nhiều bệnh nhân lựa chọn nhờ vào hiệu quả cao, với khoảng 96% bệnh nhân hài lòng với kết quả đạt được. Hầu hết bệnh nhân sau phẫu thuật đều có thị lực tối ưu, cho phép họ nhìn rõ ràng và sắc nét. Tuy nhiên, như bất kỳ phương pháp điều trị nào, LASIK cũng có những ưu và nhược điểm riêng.

Ưu điểm của công nghệ phẫu thuật LASIK

• Thời gian phẫu thuật nhanh: Quá trình phẫu thuật LASIK chỉ mất khoảng 10 – 15 phút cho cả hai mắt.
• Độ an toàn và chính xác cao: LASIK được thực hiện với sự hỗ trợ của máy Mel 90, có tốc độ bắn laser 1,3 giây cho mỗi độ cận, giúp tiết kiệm tối đa mô giác mạc và đảm bảo độ chính xác, an toàn cao ⁽²⁾.
• Không đau, không gây khó chịu: Phẫu thuật LASIK được tiến hành với thao tác nhẹ nhàng, không gây đau đớn hay cảm giác khó chịu cho người bệnh.
• Khả năng hồi phục nhanh: Thị lực của người bệnh được khôi phục ngay trong ngày phẫu thuật, cho phép họ sớm trở lại sinh hoạt bình thường mà không cần lưu trú tại bệnh viện.
• Chi phí hợp lý: So với các phương pháp điều trị tật khúc xạ khác, phẫu thuật LASIK có chi phí thấp hơn.

Một số điểm hạn chế của phương pháp phẫu thuật LASIK

• Nhạy cảm với ánh sáng sau phẫu thuật: Một số bệnh nhân có thể cảm thấy nhạy cảm với ánh sáng hoặc bị chói mắt sau phẫu thuật. Tuy nhiên, tình trạng này thường giảm dần và biến mất sau vài ngày.
• Giới hạn về độ dày giác mạc: LASIK có thể không phù hợp cho những bệnh nhân có độ cận hoặc loạn thị cao mà giác mạc không đủ dày. Do đó, trước khi phẫu thuật, bệnh nhân cần được thăm khám kỹ lưỡng để xác định tình trạng tật khúc xạ và độ dày giác mạc, từ đó lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất.

Phẫu thuật LASIK là một giải pháp hiệu quả cho nhiều bệnh nhân mắc tật khúc xạ, nhưng cần được xem xét cẩn thận để đảm bảo an toàn và kết quả tốt nhất.

Đối tượng được chỉ định phẫu thuật LASIK

Phẫu thuật LASIK là một phương pháp hiệu quả trong điều trị tật khúc xạ mắt, nhưng không phải ai cũng phù hợp để thực hiện phẫu thuật này. Dưới đây là các tiêu chí về chỉ định và chống chỉ định đối với LASIK.

Đối tượng chỉ định phẫu thuật LASIK

• Tuổi từ 18 trở lên: Bệnh nhân cần đủ 18 tuổi và có điều kiện sức khỏe tốt để đảm bảo an toàn trong quá trình phẫu thuật.
• Độ cận ổn định: Độ cận của bệnh nhân cần ổn định trong ít nhất một năm trước khi phẫu thuật, không có sự thay đổi đột ngột về số kính.
• Sức khỏe tổng thể của mắt tốt: Mắt của bệnh nhân phải khỏe mạnh, không mắc các bệnh lý liên quan đến mắt như viêm nhiễm hoặc các bệnh về giác mạc.
• Giác mạc đủ dày: Độ dày giác mạc cần đủ để phẫu thuật LASIK, đảm bảo an toàn và hiệu quả trong việc điều chỉnh tật khúc xạ.
• Tật khúc xạ phù hợp: LASIK có thể điều trị các tật khúc xạ như cận thị, loạn thị, viễn thị, và trong một số trường hợp, lão thị.

Những đối tượng chống chỉ định phẫu thuật LASIK

• Người dưới 18 tuổi: Trẻ em và thanh thiếu niên dưới 18 tuổi không được khuyến cáo thực hiện LASIK do tật khúc xạ có thể chưa ổn định.
• Tật khúc xạ không ổn định: Những người có sự thay đổi về số kính thường xuyên không nên thực hiện phẫu thuật.
• Khô mắt nghiêm trọng: Bệnh nhân bị khô mắt nặng có nguy cơ cao gặp biến chứng sau phẫu thuật LASIK.
• Giác mạc mỏng hoặc có sẹo: Những trường hợp giác mạc quá mỏng hoặc bị sẹo không đủ điều kiện thực hiện LASIK.
• Bệnh lý nghiêm trọng: Bệnh nhân mắc các bệnh như tiểu đường, viêm khớp dạng thấp, đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp, lupus, nhiễm trùng herpes ở mắt, hoặc giác mạc hình nón (keratoconus) không nên phẫu thuật LASIK.
• Tiền sử nhiễm trùng mắt: Những người có tiền sử bị nhiễm trùng mắt cần tránh phẫu thuật LASIK để giảm nguy cơ biến chứng.
• Phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú: Do thay đổi nội tiết và sự thay đổi sinh lý trong giai đoạn này, phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú không nên thực hiện LASIK.

Việc đánh giá kỹ lưỡng các tiêu chí trên là rất quan trọng để đảm bảo phẫu thuật LASIK diễn ra an toàn và mang lại kết quả tốt nhất.

Các phương pháp phẫu thuật LASIK phổ biến

Hiện nay, phẫu thuật LASIK được chia thành hai phương pháp chính là LASIK truyền thống và Femto LASIK, mỗi phương pháp có những đặc điểm riêng biệt.

Phương pháp LASIK truyền thống

Phương pháp LASIK truyền thống, được áp dụng từ những năm 1990, là một trong những phương pháp đầu tiên sử dụng laser để điều chỉnh tật khúc xạ. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ sử dụng dao vi phẫu tự động để tạo một vạt giác mạc, sau đó sử dụng tia laser excimer để loại bỏ một phần nhu mô giác mạc, từ đó thay đổi độ cong của giác mạc và cải thiện thị lực. Phương pháp này tuy an toàn và phổ biến, nhưng vẫn có một số rủi ro liên quan đến vạt giác mạc, mặc dù tỷ lệ xảy ra rất thấp.

Phương pháp Femto LASIK

Femto LASIK là một phiên bản nâng cấp và hiện đại hơn của phương pháp LASIK truyền thống, với những cải tiến vượt bậc về độ chính xác và an toàn. Thay vì sử dụng dao vi phẫu, Femto LASIK sử dụng tia laser Femtosecond để tạo vạt giác mạc. Quá trình tạo vạt bằng tia Femtosecond diễn ra rất nhanh, chỉ mất 18 giây với máy Visumax 500 và 6 giây với máy Visumax 800, đảm bảo độ chính xác cực cao, đến từng micron.

Femto LASIK đặc biệt hiệu quả đối với những bệnh nhân có độ cận cao, nơi mà độ chính xác trong việc tạo vạt giác mạc là yếu tố quan trọng để đạt được kết quả tối ưu. Ngoài ra, việc sử dụng tia Femtosecond laser trên máy Visumax thế hệ mới giúp giảm thiểu áp lực nội nhãn trong quá trình phẫu thuật, giảm nguy cơ thiếu máu nhãn cầu và các biến chứng tiềm ẩn.

Nhìn chung, Femto LASIK mang lại khả năng khôi phục thị lực tốt hơn và hạn chế tối đa các biến chứng so với phương pháp LASIK truyền thống, làm cho nó trở thành lựa chọn ưu việt trong phẫu thuật điều trị tật khúc xạ mắt.

Phẫu thuật mắt LASIK có nguy hiểm không?

Phẫu thuật mắt LASIK được coi là một phương pháp an toàn và không gây nguy hiểm cho mắt hoặc sức khỏe tổng thể của người bệnh. Điều này chủ yếu là do LASIK chỉ tác động lên bề mặt của mắt, cụ thể là giác mạc, mà không can thiệp vào các cấu trúc sâu bên trong mắt. Tia laser excimer và tia femtosecond được sử dụng trong quy trình này chỉ tác động khu trú lên giác mạc, giúp định hình lại nó để cải thiện tật khúc xạ mà không ảnh hưởng đến các phần khác của mắt.

Sau phẫu thuật, người bệnh thường phục hồi thị lực nhanh chóng, với nhiều trường hợp đạt thị lực 10/10 chỉ sau một ngày. Tỷ lệ thành công của phẫu thuật LASIK rất cao, và do đó, nó được xem là một lựa chọn an toàn, không nguy hiểm, và hiệu quả để điều trị các tật khúc xạ mắt.

Quy trình phẫu thuật LASIK

Quy trình phẫu thuật LASIK bao gồm 04 bước cơ bản như sau:

01. Thăm khám và tư vấn trước phẫu thuật

Trước khi tiến hành phẫu thuật LASIK, bác sĩ nhãn khoa sẽ tiến hành thăm khám và kiểm tra chi tiết tình trạng mắt của bệnh nhân. Quá trình này bao gồm đo thị lực, đánh giá tầm nhìn, xác định tật khúc xạ và mức độ nghiêm trọng của nó. Ngoài ra, bác sĩ còn kiểm tra các yếu tố khác như độ dày giác mạc, tình trạng khô mắt, hoặc các bệnh lý liên quan như viêm mắt. Bước này cũng bao gồm việc chụp bản đồ giác mạc để loại trừ các bất thường và đảm bảo giác mạc đủ dày để phẫu thuật.

02. Tiến hành phẫu thuật

Trước khi phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được nhỏ thuốc gây tê tại chỗ để làm tê vùng mắt. Để giữ cho mí mắt không bị chớp hoặc di chuyển trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ sử dụng dụng cụ vành mi. Sau đó, tùy thuộc vào phương pháp được lựa chọn (LASIK truyền thống hoặc FEMTO LASIK), bác sĩ sẽ sử dụng laser femto hoặc dao vi phẫu để tạo một vạt mỏng trên bề mặt giác mạc. Vạt giác mạc này sau đó được lật lên, và tia laser excimer sẽ được sử dụng để loại bỏ một phần nhu mô giác mạc nhằm điều chỉnh tật khúc xạ. Sau khi hoàn tất, vạt giác mạc được đặt lại vị trí ban đầu, tự động gắn liền mà không cần khâu. Quá trình phẫu thuật diễn ra nhanh chóng và không gây đau đớn.

03. Chăm sóc và theo dõi sau phẫu thuật

Sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được chuyển đến phòng chăm sóc hậu phẫu để theo dõi tình trạng mắt. Trong giai đoạn này, bệnh nhân có thể cảm thấy hơi cộm mắt hoặc chảy nước mắt, đây là phản ứng tự nhiên và sẽ cải thiện sau vài giờ. Bác sĩ sẽ sử dụng thuốc nhỏ mắt đặc biệt để phòng ngừa nhiễm trùng, giảm khô mắt và hỗ trợ quá trình phục hồi.

04. Đánh giá kết quả sau phẫu thuật

Bệnh nhân có thể ra về ngay sau phẫu thuật nhưng cần tuân thủ lịch tái khám để đánh giá kết quả. Bác sĩ sẽ kiểm tra lại tình trạng mắt, đo thị lực và loại bỏ bất kỳ bất thường nào sau phẫu thuật, từ đó đưa ra những đánh giá chính xác về hiệu quả của phẫu thuật LASIK.

Chăm sóc và phục hồi sau phẫu thuật LASIK

Việc chăm sóc sau phẫu thuật LASIK là yếu tố quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả điều trị và quá trình phục hồi thị lực. Dưới đây là các hướng dẫn cụ thể mà bệnh nhân cần lưu ý:

Tái khám sau phẫu thuật

Khoảng 24 giờ sau khi phẫu thuật LASIK, bệnh nhân cần quay lại bệnh viện để bác sĩ kiểm tra tình trạng mắt và đánh giá kết quả ban đầu của ca phẫu thuật ⁽³⁾. Nếu không có biến chứng, bác sĩ sẽ hẹn lịch tái khám định kỳ: lần đầu sau 1 tuần, sau đó là 1-3 tháng và 3-6 tháng. Việc theo dõi này giúp bác sĩ đánh giá chính xác quá trình hồi phục của mắt và điều chỉnh phương pháp điều trị nếu cần thiết.

Điều trị hỗ trợ và chăm sóc sau phẫu thuật

• Sử dụng thuốc nhỏ mắt theo chỉ định: Sau phẫu thuật, bệnh nhân cần nhỏ thuốc mắt theo chỉ định của bác sĩ để ngăn ngừa nhiễm trùng và giảm khô mắt.
• Đeo kính bảo hộ: Trong ít nhất 3 ngày đầu sau phẫu thuật, bệnh nhân nên đeo kính bảo hộ để tránh khói bụi và tác động từ môi trường bên ngoài.
• Tránh tác động mạnh vào vùng mắt: Không nên dụi mắt hoặc thực hiện các động tác mạnh gây áp lực lên vùng mắt.
• Nghỉ ngơi và hạn chế sử dụng thiết bị điện tử: Để mắt được nghỉ ngơi, bệnh nhân nên hạn chế sử dụng điện thoại, máy tính và xem tivi trong thời gian dài, đặc biệt là trong tuần đầu sau phẫu thuật.
• Sử dụng thuốc giảm đau theo chỉ định: Nếu cần, bệnh nhân có thể dùng thuốc giảm đau theo hướng dẫn của bác sĩ để giảm thiểu sự khó chịu.
• Tránh trang điểm mắt và sử dụng mỹ phẩm: Trong 2 tuần đầu sau phẫu thuật, không nên trang điểm mắt hoặc sử dụng các sản phẩm như phấn mắt, bút kẻ mắt.
• Tránh hoạt động thể thao cường độ cao: Bệnh nhân nên tránh tham gia các môn thể thao có nguy cơ va chạm như bóng đá, bóng bàn, bơi lội trong 1 tháng đầu sau phẫu thuật.
• Chế độ dinh dưỡng: Tăng cường các thực phẩm tốt cho mắt như cà rốt, bông cải xanh, các thực phẩm giàu vitamin A, E,… và hạn chế các thực phẩm cay nóng, đồ uống có ga.

Biến chứng và rủi ro có thể gặp sau phẫu thuật LASIK

Mặc dù phẫu thuật LASIK có tỷ lệ thành công cao, nhưng như với bất kỳ phẫu thuật nào, vẫn tồn tại một số rủi ro, dù tỷ lệ xảy ra chỉ từ 1-2% ⁽⁴⁾. Các biến chứng có thể gặp bao gồm:

• Khô mắt: Phẫu thuật LASIK có thể làm giảm sản xuất nước mắt tạm thời, dẫn đến tình trạng khô mắt. Bệnh nhân nên sử dụng thuốc nhỏ mắt để giảm triệu chứng này.
• Chói sáng, quầng sáng và nhìn đôi: Đây là hiện tượng phổ biến sau phẫu thuật, trong đó bệnh nhân có thể cảm thấy nhạy cảm với ánh sáng hoặc gặp khó khăn khi nhìn vào ban đêm. Triệu chứng này thường giảm dần sau 1-2 tuần.
• Cộm mắt, chảy nước mắt: Cảm giác khó chịu, cộm mắt và chảy nước mắt sau phẫu thuật là phản ứng tự nhiên và thường giảm dần sau vài giờ.
• Nhiễm trùng giác mạc: Đây là biến chứng hiếm gặp, thường liên quan đến vết mổ hoặc quy trình chăm sóc sau phẫu thuật không đúng cách.
• Giãn giác mạc: Đây là tình trạng giác mạc bị mỏng và yếu, không duy trì được hình dạng bình thường, dẫn đến giác mạc bị phồng lên và làm giảm thị lực.
• Mất thị lực: Một số ít trường hợp có thể gặp phải tình trạng mờ hoặc giảm thị lực, mặc dù đây là biến chứng rất hiếm.

Hầu hết các tác dụng phụ sẽ giảm dần trong vòng ba tháng đầu sau phẫu thuật, và phần lớn biến mất sau sáu tháng. Tuy nhiên, việc tuân thủ các hướng dẫn chăm sóc và theo dõi tái khám định kỳ là rất quan trọng để đảm bảo quá trình phục hồi diễn ra suôn sẻ.

07 câu hỏi thường gặp khi phẫu thuật LASIK

01. Phẫu thuật LASIK có đau không?

Phẫu thuật LASIK sử dụng công nghệ hiện đại, do đó quá trình thực hiện không gây đau đớn. Trước khi bắt đầu, bác sĩ sẽ nhỏ thuốc tê vào mắt để đảm bảo người bệnh không cảm thấy đau. Quá trình phẫu thuật diễn ra nhanh chóng, chỉ khoảng 10-15 phút cho cả hai mắt, và sử dụng tia laser với tốc độ cao, nên người bệnh sẽ không cảm thấy khó chịu. Thông thường, cảm giác khó chịu, nếu có, sẽ chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn sau phẫu thuật.

02. Phẫu thuật LASIK có hiệu quả không?

Phẫu thuật LASIK được đánh giá là rất hiệu quả trong việc điều chỉnh các tật khúc xạ như cận thị, viễn thị và loạn thị. Sau phẫu thuật, nhiều bệnh nhân đạt được thị lực 20/20 hoặc gần đạt được thị lực tối ưu mà không cần đeo kính. Tuy nhiên, theo thời gian, đặc biệt là khi trên 40 tuổi, người bệnh có thể gặp tình trạng giảm thị lực do quá trình lão hóa tự nhiên của mắt.

03. Phẫu thuật LASIK có an toàn không?

LASIK là một phương pháp phẫu thuật an toàn với tỷ lệ biến chứng rất thấp. Các nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng đã chứng minh rằng LASIK có tỷ lệ thành công cao và rủi ro biến chứng chỉ dưới 1%. Tuy nhiên, không phải tất cả mọi người đều phù hợp với LASIK. Do đó, việc tham khảo ý kiến bác sĩ nhãn khoa và thực hiện các kiểm tra cần thiết là quan trọng để xác định xem bạn có phải là ứng viên thích hợp cho phẫu thuật này hay không.

04. Phẫu thuật LASIK có bị cận lại không?

Mặc dù phẫu thuật LASIK rất hiệu quả trong việc điều chỉnh độ cận, vẫn có khả năng tái cận xảy ra, nhưng tỷ lệ này khá thấp. Nguyên nhân có thể do độ cận chưa ổn định trước khi phẫu thuật hoặc chăm sóc sau phẫu thuật không đúng cách. Phần lớn các trường hợp tái cận có thể được điều chỉnh bằng các phương pháp điều trị bổ sung nếu cần thiết.

05. Thời gian phục hồi sau điều trị là bao lâu?

Quá trình phục hồi sau phẫu thuật LASIK thường diễn ra nhanh chóng. Nhiều bệnh nhân cảm thấy thị lực cải thiện ngay sau một hoặc hai ngày. Phần lớn có thể trở lại sinh hoạt bình thường ngay sau phẫu thuật, và một số người có thể lái xe sau vài ngày. Tuy nhiên, việc chăm sóc mắt đúng cách và tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ là rất quan trọng để đạt được kết quả tốt nhất và đảm bảo mắt phục hồi đầy đủ.

06. Có cần thay đổi thói quen sinh hoạt sau phẫu thuật LASIK không?

Có, bạn nên thực hiện một số thay đổi trong thói quen sinh hoạt để bảo vệ kết quả phẫu thuật. Điều này bao gồm tránh trang điểm mắt trong hai tuần đầu, không tham gia các hoạt động thể thao mạnh hoặc tiếp xúc với nước trong một tháng đầu, và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh để hỗ trợ sức khỏe mắt. Bác sĩ cũng có thể khuyên bạn sử dụng thuốc nhỏ mắt và đeo kính bảo hộ để bảo vệ mắt khỏi bụi bẩn và ánh sáng mạnh.

07. Khi nào có thể trở lại công việc và các hoạt động hàng ngày?

Nhiều người có thể quay lại công việc nhẹ nhàng ngay sau một hoặc hai ngày sau phẫu thuật. Tuy nhiên, nếu công việc của bạn đòi hỏi sự tập trung cao hoặc tiếp xúc nhiều với môi trường bụi bẩn, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ về thời gian trở lại làm việc. Các hoạt động thể thao mạnh hoặc tiếp xúc trực tiếp với nước nên được hoãn lại ít nhất một tháng để tránh nguy cơ nhiễm trùng hoặc tổn thương cho mắt.