Viêm tắc lệ đạo có thể xảy ra ở cả trẻ sơ sinh và người trưởng thành. Bệnh viêm tắc tuyến lệ cần được điều trị dứt điểm để tránh ảnh hưởng đến thị lực cũng như các biến chứng khác có thể xảy ra.
Cấu tạo tuyến lệ
Cấu tạo của tuyến lệ gồm một mô đa bào bao gồm các tế bào tuyến lệ (acinar cells), ống dẫn (ductal) và tế bào cơ biểu mô (myoepithelial cells).
Tế bào tuyến lệ chiếm 80% số tế bào có trong tuyến lệ và là nơi tổng hợp, dự trữ và bài tiết protein. Một số protein này có đặc tính kháng khuẩn (lysozyme, lactoferrin) hoặc yếu tố tăng trưởng (tăng trưởng biểu bì, tăng trưởng biến đổi α, tăng trưởng tế bào sừng) và rất quan trọng đối với sức khỏe bề mặt mắt.
Chức năng chính của các tế bào ống là sửa đổi chất lỏng chính được tiết ra bởi các tế bào tuyến lệ và để bài tiết nước và chất điện giải.
Các tế bào cơ biểu mô bao quanh vùng dưới của tế bào ống và tế bào tuyến lệ. Các tế bào cơ biểu mô thực hiện chức năng co và đẩy chất lỏng ra khỏi ống dẫn và lên bề mặt mắt.
Nước mắt được tiết ra bởi tuyến lệ (chính và phụ) vào mắt giúp giác mạc và kết mạc luôn được ướt. Nước mắt còn giúp rửa trôi bụi bẩn lọt vào mắt, giúp cho mắt vận động trơn tru. Phần lớn nước mắt được tiết ra sẽ bốc hơi trên bề mặt mắt, phần còn lại sẽ chảy xuống mũi qua tuyến lệ đạo.
Bệnh viêm tắc lệ đạo là gì?
Viêm lệ đạo hay viêm túi lệ tình trạng viêm cấp tính hoặc mãn tính của tuyến lệ và có thể do nguyên nhân nhiễm trùng, viêm hoặc vô căn.
Khi bị tắc lệ đạo, nước mắt không được lưu thông qua tuyến lệ đạo xuống mũi gây chảy nước mắt sống, có dử mắt, thị lực ảnh hưởng... Nếu hiện tượng tắc nghẽn kéo dài, nước mắt bị ứ đọng tại túi lệ sẽ tạo môi trường cho vi-rút, vi khuẩn xâm nhập, gây ra nhiễm trùng tại đường lệ.
Nguyên nhân gây ra viêm tắc lệ đạo
Bệnh viêm tuyến lệ cấp tính thường gặp nhất là do nhiễm vi rút hoặc vi khuẩn. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm quai bị, virus Epstein-Barr, tụ cầu, lậu cầu,...
Viêm tuyến lệ mãn tính thường do rối loạn viêm không do nhiễm trùng. Ví dụ bao gồm bệnh sarcoidosis, bệnh mắt tuyến giáp và giả u quỹ đạo.
Viêm tắc lệ đạo xảy ra khi có nguyên nhân gây cản trở thoát nước mắt xuống mũi, làm nước mắt ứ đọng lại, gây viêm nhiễm mãn tính tại mắt và dễ dẫn đến viêm mủ túi lệ hoặc áp xe túi lệ.
Triệu chứng của bệnh viêm tắc tuyến lệ
Triệu chứng của viêm tuyến lệ cấp tính:
- Sưng phần bên ngoài của mi trên, có thể bị đỏ và đau
- Đau vùng sưng tấy
- Rách hoặc tiết dịch quá mức
- Sưng hạch bạch huyết trước tai
- Kết mạc sưng tấy, đỏ
- Chảy mủ ở mắt
- Phình nhãn cầu
- Khó cử động mắt
- Có thể có các biểu hiện toàn thân liên quan như sốt, khó chịu, nhiễm trùng đường hô hấp trên.
Viêm tuyến lệ mãn tính có biểu hiện ít nghiêm trọng hơn so với viêm lệ đạo cấp tính, thường không liên quan đến đau và các dấu hiệu ở mắt rất ít:
- Khô mắt từ nhẹ đến nặng
- Tuyến lệ sưng to
Chẩn đoán và điều trị
Chẩn đoán
Bệnh viêm túi lệ có thể được chẩn đoán bằng cách kiểm tra mắt và mi mắt. Đôi khi, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân làm thêm các xét nghiệm đặc biệt như chụp CT để tìm nguyên nhân. Đôi khi, người bệnh sẽ cần sinh thiết để chắc chắn rằng không có khối u.
Phương pháp điều trị viêm tắc tuyến lệ
Các phương pháp điều trị bệnh viêm tắc lệ đạo phụ thuộc vào quá trình bệnh và căn nguyên gây bệnh.
- Viêm tắc lệ đạo cấp tính do virus thường tự khỏi trong vòng 4 đến 6 tuần. Kháng sinh có thể được chỉ định khi tình trạng chảy mủ xuất hiện. Tuy nhiên, khi các nốt nhọt hình thành, bệnh nhân có thể cần phẫu thuật thông ống lệ.
- Viêm tắc lệ đạo cấp tính do vi khuẩn có thể bắt đầu sử dụng kháng sinh phổ rộng.
- Ở những bệnh nhân bị viêm tuyến lệ đang tiếp nhận điều trị nhưng không có tiến triển tốt sau 3 tháng, sinh thiết tuyến lệ sau khi được chẩn đoán hình ảnh là cần thiết.
Cách phòng ngừa bệnh viêm tắc lệ đạo
Để phòng ngừa bệnh viêm tắc lệ đạo, người bệnh cần tuân thủ:
- Rửa tay kỹ và thường xuyên.
- Không dụi mắt hoặc để tay bẩn chạm vào mắt.
- Không dùng chung mỹ phẩm với người khác nhất là các sản phẩm dùng tại khu vực mắt.
- Giữ kính áp tròng sạch sẽ trước khi đeo.
Ngoài ra, để tránh bệnh viêm lệ đạo do nhiễm vi-rút, vi khuẩn, người bệnh nên tiêm vacxine phòng tránh các căn bệnh như quai bị, tụ cầu, lậu cầu.... Đồng thời, người bệnh nên đến các cơ sở y tế chuyên khoa để khám và điều trị sớm các viêm nhiễm ở mi mắt và kết mạc, các chấn thương ở vùng mi mắt - là các nguyên nhân có thể dẫn đến viêm tắc tuyến lệ.
---------***---------
Mọi thông tin chi tiết, vui lòng liên hệ HOTLINE 1900 277227 để được hỗ trợ 24/7 các bệnh về mắt. Hoặc bạn có thể đặt lịch hẹn với các bác sỹ nhãn khoa hàng đầu Việt Nam TẠI ĐÂY
