Tăng sinh dịch kính võng mạc (tên tiếng Anh là Proliferative vitreoretinopathy - PVR) xảy ra ở khoảng 8–10% bệnh nhân trải qua phẫu thuật bong võng mạc nguyên phát. Tăng sinh dịch kính võng mạc có thể được điều trị bằng phẫu thuật song kết quả thị lực sau phẫu thuật thường chỉ đạt khoảng từ 60 đến 80%, tùy thuộc vào tình trạng bệnh của từng bệnh nhân. Trong trường hợp tình trạng bệnh đã tiến triển nặng và khả năng phục hồi thấp, bệnh nhân có nguy cơ dẫn đến mù lòa.
Tăng sinh dịch kính võng mạng là gì?
Bệnh dịch kính tăng sinh (PVR), một biến chứng chính của bong võng mạc nguyên phát (Rhegmatogenous Retinal Detachment - RRD), là một quá trình bất thường, theo đó các màng tế bào tăng sinh, co bóp hình thành trong dịch kính và ở cả hai bên võng mạc, dẫn đến bong võng mạc theo hướng với các nếp gấp võng mạc cố định. Điều trị chủ yếu là phẫu thuật và thường đòi hỏi nhiều thủ thuật, trên thực tế, mang lại tỷ lệ tái kết hợp võng mạc cao; tuy nhiên, nhiều đôi mắt thành công về mặt giải phẫu không thể phục hồi chức năng thị giác tốt có thể do tình trạng bong hoàng điểm lâu ngày.
Nguyên nhân gây tăng sinh dịch kính võng mạc
Bệnh dịch kính tăng sinh là một tình trạng mắt hiếm gặp có thể dẫn đến mất thị lực hoặc mù lòa. Nguyên nhân chủ yếu xảy ra sau khi phẫu thuật bong võng mạc hoặc do chấn thương nhãn cầu.
Võng mạc là lớp mô nhạy cảm với ánh sáng lót phía sau mắt. Bong võng mạc là khi võng mạc bị tách khỏi mô nâng đỡ dưới nằm phía sau của mắt. Phẫu thuật bong võng mạc có tỷ lệ thành công khoảng 90%. Tuy nhiên, trong 5% đến 10% trường hợp, bệnh nhân phát triển các mô sẹo làm gián đoạn quá trình lành thương bình thường sau phẫu thuật. Các mô sẹo phát triển trong khoang thủy dịch và dẫn đến tái bong võng mạc.
Tăng sinh dịch kính võng mạc cũng có thể xảy ra sau một chấn thương mắt nghiêm trọng và có thể phát triển vài ngày hoặc vài tuần sau đó. Một số ý kiến cho rằng phản ứng viêm của cơ thể đối với chấn thương có thể ngăn cản quá trình lành hoàn toàn của mắt, khiến võng mạc vẫn bị tách rời.
Các yếu tố rủi ro
Bệnh nhân dễ bị tăng sinh dịch kính võng mạc hơn nếu mắc các bệnh như:
- Cận thị nặng
- Tiểu đường
- Biến chứng hậu phẫu thuật đục thủy tinh thể phức tạp
- Rách võng mạc lớn
- Bong võng mạc mà không được điều trị sớm.
Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm: va đập mắt, hoặc bong võng mạc liên quan đến điểm vàng. Tăng sinh dịch kính võng mạc cũng có nhiều khả năng xảy ra hơn ở những người đã và đang hút thuốc.
Vì vậy, việc thăm khám định kỳ là điều cần thiết đối với người bệnh, nhất là ở những người có tiểu sử mắc các bệnh trên. Bệnh viện Mắt Hà Nội 2 là một trong số ít các cơ sở bệnh viện đạt chuẩn chất lượng quốc tế, cả về dịch vụ, cơ sở vật chất đến đội ngũ y bác sĩ.
>>>Tham khảo chi tiết dịch vụ khám tổng quát tại bệnh viện Mắt Hà Nội 2.
Triệu chứng của tăng sinh dịch kính võng mạc
Bệnh nhân bị tăng sinh dịch kính võng mạc có thể gặp các vấn đề về thị giác, chẳng hạn như hiện tượng ruồi bay hoặc chớp sáng và có thể mất thị lực ngoại biên. Khi hiện tượng bong võng mạc liên quan đến điểm vàng, người bệnh có thể mất thị lực trung tâm. Một số bệnh nhân không có triệu chứng của tăng sinh võng mạc, đặc biệt là ở những người trẻ tuổi, trong những trường hợp không liên quan đến hoàng điểm, hoặc ở những bệnh nhân mà quá trình bong tiến triển chậm.
Cách điều trị và phòng ngừa tăng sinh dịch kính võng mạc
Hiện tại, lựa chọn điều trị duy nhất cho tăng sinh dịch kính võng mạc là phẫu thuật võng mạc. Cắt bỏ dịch kính là một hình thức phẫu thuật để loại bỏ mô sẹo, cố định các lỗ ở trung tâm của võng mạc hoặc điểm vàng, và loại bỏ dịch kính.
Một phương pháp điều trị khác là phẫu thuật đai,độn củng mạc, một phẫu thuật đặt một miếng cao su silicone hoặc miếng bọt biển bên ngoài nhãn cầu để hỗ trợ võng mạc được chữa lành thích hợp.
Bệnh nhân bị tăng sinh dịch kính võng mạc nghiêm trọng có thể không được phẫu thuật nếu được chẩn đoán thị lực không có khả năng cải thiện kể cả phẫu thuật.
Biến chứng
Các biến chứng có thể xảy ra sau phẫu thuật:
- bong võng mạc tái phát
- bệnh tăng nhãn áp
- Đục giác mạc
- Teo nhãn cầu do nhãn áp thấp
Bong võng mạc tái phát có thể xảy ra sớm hoặc muộn. Việc bong ra sớm sau phẫu thuật thường là do lực co kéo dịch kính của võng mạc không được giảm bớt và/hoặc các vết rách võng mạc đã bị bỏ sót khi phẫu thuật. Sự tái phát muộn của bong võng mạc thường chỉ ra rằng đã có sự tái phát của các màng tăng sinh và / hoặc các vết vỡ võng mạc mới đã hình thành. Một số trường hợp bong võng mạc sớm có thể được điều trị bằng cách điều trị bằng laser và có thể tiêm thêm khí (đối với mắt được kiểm soát bằng khí tại thời điểm phẫu thuật); tuy nhiên, hầu hết các trường hợp bong võng mạc tái phát sẽ phải phẫu thuật bổ sung.
--------***--------
Trong trường hợp bệnh nhân có bất kỳ triệu chứng hay biểu hiện của bong võng mạc, lập tức liên hệ tới Bệnh viện Mắt Hà Nội 2 theo đường dây nóng HOTLINE 1900 27 7227 để được hỗ trợ 24/7.
