Khi nào cần phẫu thuật u hốc mắt?
Với trường hợp u mắt là lành tính, Kích thước nhỏ, không có biểu hiện hoặc gây ra một số triệu chứng nhẹ thì đa phần không cần phải can thiệp điều trị nhưng bệnh nhân cần thăm khám mắt định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi tình trạng phát triển của khối u thường xuyên liên tục. Khi phát hiện khối u bắt đầu biến đổi, có thêm những dấu hiệu lạ, gia tăng kích thước lớn bệnh nhân lúc này cần phải được thực hiện phẫu thuật để loại bỏ khối u.
Với trường hợp là u ác tính, tùy thuộc vào vị trí và kích thước của khối u và sức khỏe bệnh nhân, bác sĩ sẽ theo dõi dấu hiệu tăng trưởng của khối u nhỏ, chỉ định phẫu thuật với khối u đang tăng trưởng và gây biến chứng. Phẫu thuật u hốc mắt lúc này được chỉ định loại bỏ một phần mắt hoặc toàn bộ mắt tùy thuộc vào độ xâm lấn.
Chẩn đoán khối u, bác sĩ thường lựa chọn phương pháp chụp cộng hưởng từ. Đây được cho là phương pháp tốt nhất vì nó cung cấp một cách chi tiết các mối liên hệ giữa khối u và các cấu trúc giải phẫu của thần kinh cùng hệ thống mạch máu quanh trọng xung quanh hốc mắt. Tùy vào tình trạng cơ thể của bệnh nhân cũng như tình trạng bệnh lý mà bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật ở thời điểm phù hợp nhất.
Có mấy phương pháp phẫu thuật u hốc mắt?
Phẫu thuật có thể giúp điều trị khỏi hoàn toàn với các khối u lành tính. Với những khối u ác tính phải kết hợp thêm các phương pháp khác sau phẫu thuật. Căn cứ vào tình trạng xâm lấn của khối u, bác sĩ có thể phẫu thuật cắt bỏ vùng màng chóp mắt đối với những khối u nhỏ. Tiến hành phẫu thuật cắt bỏ trên diện tích rộng nếu khối u lớn và xâm lấn vào sâu trong kết mạc. Thường có 2 phương pháp phẫu thuật phổ biến là:
Mổ lắp sọ
là biện pháp phổ biến trước đây, bác sĩ lúc đó thường can thiệp phẫu thuật u hốc mắt bằng cách chọn đường mổ lắp sọ vì nó cho trường mổ rộng, tiếp cận dễ dàng hơn với phần đỉnh của hốc mắt cùng với nền sọ người bệnh. Tuy nhiên phương pháp này lại có vết rạch khá lớn, thời gian phẫu thuật kéo dài, và nguy hiểm hơn, bệnh nhân rất dễ gặp phải tai biến sau mổ.
Mổ nội soi qua đường mũi
Với sự phát triển của y học hiện nay, phương pháp mổ nội soi qua đường mũi để điều trị u hốc mắt đã được cập nhật tại nhiều bệnh viện mắt lớn của nước ta. Mổ nội soi qua đường mũi có những ưu điểm vượt trội sau đây:
- Thực hiện trong thời gian ngắn.
- Ít gây đau.
- Không để lại sẹo xấu.
- Thời gian hồi phục được rút ngắn.
- Giảm thiểu biến chứng rủi to sau phẫu thuật.
- Tiết kiệm chi phí.
Ngoài ra, để giúp nâng cao hiệu quả điều trị bệnh lý u hốc mắt, nhiều bệnh nhân sau phẫu thuật có thể được kết hợp thêm phương pháp hoá trị hay trị xạ, giúp kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân.
Cùng với chỉ định phẫu thuật u hốc mắt bằng phương pháp kỹ thuật hiện đại, bệnh nhân có thể được kết hợp điều trị bằng đông y để giúp khống chế, cản trở sự phát triển của khối u, giảm nhanh triệu chứng đau hốc mắt, tăng cường khả năng hồi phục sức khỏe. Chất lượng sống của bệnh nhân cũng sẽ được cải thiện đáng kể.
Chỉ định phẫu thuật u hốc mắt
Phần lớn các bệnh nhân bị u hốc mắt thường được chỉ định điều trị bằng phương pháp phẫu thuật vì đây là biện pháp mang lại hiệu quả cao nhất. Tùy thuộc vào vị trí và kích thước của khối u mà bác sĩ sẽ lựa chọn đường mổ phù hợp nhất.
Chỉ định
Bệnh nhân u hốc mắt sẽ được chỉ định phẫu thuật trong các trường hợp sau đây:
- Bệnh nhân bị khối u tác động gây ra tình trạng lồi mắt, suy giảm thị lực ngày càng nghiêm trọng sẽ được chỉ định phẫu thuật loại bỏ khối u.
- Bệnh nhân bị khối u phát triển gây xâm lấn rộng. phẫu thuật trong trường hợp này chỉ nhằm giải ép cho dây thần kinh thị giác chứ không thể loại bỏ triệt để khối u.
- Phẫu thuật sinh thiết u: Bác sĩ tiến hành thủ thuật nhỏ để lấy mẫu bệnh phẩm gây tổn thương mắt đem đi giải phẫu phục vụ cho việc chẩn đoán bệnh.
Chống chỉ định
Bệnh nhân u hốc mắt sẽ không được chỉ định phẫu thuật trong trường hợp:
- U hốc mắt ác tính ở bệnh nhân đã chuyển sang giai đoạn di căn. Đây là tình trạng rất nặng của bệnh.
- Bệnh nhân u hốc mắt đã bị mất đi chức năng của mắt như tình trạng bong võng mạc, khô giác mạc...
Quy trình chẩn đoán và phẫu thuật u hốc mắt
Bệnh nhân bị u hốc mắt thường có quy trình chẩn đoán và phẫu thuật theo 7 bước cụ thể như sau:
Bước 1: Siêu âm hốc mắt
Bệnh nhân sẽ được khám tổng quát lại mắt thật cẩn thận một lần nữa để bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác trước khi tiến hành phẫu thuật. Bác sĩ sẽ tiến hành chụp CT để xác định chuẩn xác các đặc điểm của khối u như: Vị trí, kích thước hay các tính chất khác của khối u. Đánh giá tình trạng thực tế của mắt hiện tại có bị: Sụp mí, mắt lồi, đáy mắt gặp vấn đề gì không?..
Bệnh nhân có thể được chỉ định thực hiện thêm xét nghiệm nội tiết để chẩn đoán phân biệt với triệu chứng lồi mắt do hội chứng cường giáp gây ra. Ngoài ra còn có chỉ định xét nghiệm công thức máu để phân biệt với bệnh lý Viêm giả u... Và còn cả chụp động mạch não để loại bỏ các tổn thương do xoang hang gây ra.
Bước 2: Chuẩn bị phẫu thuật
Sau khi tiến hành khám mắt tổng quát, có kết quả hội chẩn chính xác và đưa ra phương pháp phẫu thuật để điều trị, bác sĩ sẽ sắp xếp, chỉ định số lượng người cần thiết cho phẫu thuật cũng như những công cụ y tế cần thiết phục vụ trong suốt quá trình.
- Về số lượng người: Một kíp mổ u hốc mắt thường bao gồm từ 7- 8 người. trong đó có bác sĩ gây mê, bác sĩ tiến hành phẫu thuật tay nghề cao, là chuyên khoa phẫu thuật thần kinh, bác sĩ phụ mổ, điều dưỡng phụ gây mê, điều dưỡng chuyên phục vụ các dụng cụ phẫu thuật, điều dưỡng phụ chạy việc bên ngoài.
- Về dụng cụ phẫu thuật: Các dụng cụ phẫu thuật quan trọng phải có như gá đầu, các dụng cụ vi phẫu thuật, dao mổ siêu âm Sonopet, máy cắt, máy mài, dụng cụ phục vụ việc cầm máu, hệ thống định vị dây thần kinh, kính vi phẫu thuật... Một số vật tư tiêu hao trong phẫu thuật khác như: Bông, gạc, chỉ tự tiêu, sáp sọ...
Bước 3: Tiến hành phẫu thuật
Khi bắt đầu thực hiện phẫu thuật u đỉnh hốc mắt, bệnh nhân sẽ được đặt nằm trong tư thế ngửa, đầu được cố định trên khung Mayfield. Bác sĩ lúc này sẽ tiến hành gây mê nội khí quản cho bệnh nhân. Sau đó sẽ tiến hành lần lượt các bước sau:
1. Đăng ký hệ thống định vị thần kinh để định vị chính xác vị trí bị tổn thương tại hốc mắt.
2. Sát trùng rộng rãi khu vực tiến hành phẫu thuật, gây tê tại vùng sẽ tiến hành rạch da. Thông thường vùng rạch da sẽ nằm ở trên cung mày hoặc nằm ở đường chân tóc trên trán.
3. Tiến hành rạch da vùng đã gây tê, tách cân cơ và màng xương để lộ diện xương sọ ra ngoài.
4. Dùng khoan máy để mở nắp sọ, mở màng cứng, khoan vùng dưới nhện để hút bớt dịch não tủy ra ngoài giúp não xẹp hơn, thuận tiện cho quá trình phẫu thuật.
5. Đặt kính vi phẫu vào bên trong, với một số trường hợp đặc biệt sẽ cần đặt thêm van vén não.
6. Xác định vị trí của dây thần kinh số II, xác định khu vực động mạch cảnh.
7. Tiến hành mài xương bằng khoan mài tại phần đỉnh của hốc mắt, dùng cò súng để mở rộng nó ra.
8. Tiến hành phẫu thuật, tách và loại bỏ khối u ra khỏi thần kinh và mạch máu bằng cách: Sử dụng kéo vi phẫu hoặc dao siêu âm để lấy từng phần của khối u. Một phần khối u sẽ được lấy đi để làm sinh thiết tức thì để xác định chẩn đoán đồng thời đưa ra phương pháp điều trị phù hợp nhất với mỗi bệnh nhân.
9. Trong quá trình phẫu thuật u hốc mắt sẽ kết hợp sử dụng hệ thống định vị Navigation nhắm xác định chính xác vị trí tương quan giữa khối u hốc mắt với thần kinh và mạch máu. Tiến hành cầm máu cho bệnh nhân.
10. Tiến hành đóng màng cứng, treo màng cứng và đặt lại xương. Một số trường hợp sẽ cần đặt thêm dẫn lưu ổ mổ, đóng vết mổ lại. Kết thúc quá trình phẫu thuật u hốc mắt.
Bước 4: Theo dõi tình trạng bệnh nhân hậu phẫu thuật
- Theo dõi sát sao tình trạng toàn thân của người bệnh sau phẫu thuật u hốc mắt. Trong đó gồm có: Tình trạng hô hấp của bệnh nhân, nhiệt độ cơ thể, kích thước và hình dạng của đồng từ,huyết động, dẫn lưu cùng tri giác của người bệnh.
- Đặc biệt chú ý, theo dõi tình trạng vết mổ xem có bị chảy máu không.
- Theo dõi tình trạng dẫn lưu ở bệnh nhân. tình trạng này chỉ một số ít bệnh nhân gặp phải. Thường sẽ rút dẫn lưu trong vòng 48 giờ đầu sau phẫu thuật.
Bước 5: Xử lý các tình huống tai biến sau phẫu thuật u hốc mắt (nếu có)
Sau phẫu thuật u hốc mắt, bệnh nhân có thể gặp phải một số tai biến sau:
- Chảy máu vết mổ: Bệnh nhân cần phải tiến hành phẫu thuật lại để cầm máu vết thương.
- Phù nề quanh mắt: Bệnh nhân có thể gặp phải tình trạng sưng mắt, bác sĩ sẽ tiến hành xử lý bằng cách đắp gạc ẩm lên mắt, kết hợp cho bệnh nhân dùng kháng sinh, kháng viêm để khắc phục biến chừng này.
- Nhiễm trùng vết mổ: Bệnh nhân sẽ được tiến hành điều trị nội khoa bao gồm thay bông băng thường xuyên kết hợp với uống thuốc kháng sinh, kháng viêm.
- Thị lực suy giảm: Một số bệnh nhân gặp phải tình trạng nhìn mờ, suy giảm thị lực. Với trường hợp này bác sĩ sẽ tăng cường theo dõi và điều trị nội khoa tích cực.
Bước 6: Tư vấn cho bệnh nhân sau phẫu thuật
Bệnh nhân sau phẫu thuật cần được chăm sóc cẩn thận, bảo vệ đôi mắt để quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi, hạn chế tối đa các tai biến xảy ra. Một số việc quan trọng bạn cần chú ý sau mổ như:
- Tuân thủ tuyệt đối những chỉ định của bác sĩ trong việc chăm sóc mắt cũng như dùng thuốc nhỏ mắt hay thuốc uống.
- Tuyệt đối không đưa tay lên dụi mắt, nếu thấy ngứa ngáy ở mắt nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
- Thiết lập chế độ sinh hoạt hợp lý, ngủ đủ giấc, hạn chế làm việc quá sức, để mắt có thời gian nghỉ ngơi. Có thể kết hợp tập thể dục nhẹ nhàng.
- Khi ra ngoài phải đeo kính để bảo vệ mắt, hạn chế tối đa tiếp xúc với các tác nhân gây hại từ môi trường sống.
- Thiết lập chế độ dinh dưỡng cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể, để quá trình hồi phục diễn ra nhanh hơn. Ăn uống đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng như: Chất đạm, chất béo, vitamin, tinh bột... Uống đủ nước mỗi ngày để quá trình đào thải các chất cặn bã của cơ thể diễn ra tốt hơn.
- Tái khám định kỳ sau phẫu thuật đúng theo lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi quá trình hồi phục cùng những biến chứng có thể xảy ra của mắt sau mổ.
Phẫu thuật u hốc mắt có tốt không?
U hốc mắt là bệnh lý rất nguy hiểm, gây tổn hại đến thị lực của người bệnh, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời nó có thể gây nguy hại đến tính mạng. Phẫu thuật hiện nay là phương pháp mang lại hiệu quả cao nhất với bệnh lý này.
Nếu u hốc mắt là u lành tính, phẫu thuật sẽ là phương pháp phù hợp nhất. Bệnh nhân sau phẫu thuật có khả năng hồi phục hoàn toàn rất cao, không cần qua hóa trị và xạ trị nữa.
Nếu u hốc mắt là u ác, việc điều trị sẽ phức tạp hơn, bệnh không có khả năng hồi phục hoàn toàn được nhưng nếu bệnh được phát hiện sớm vẫn có nhiều khả năng mang lại kết quả điều trị khả quan. Bệnh nhân ngoài phẫu thuật phải kết hợp thêm các biện pháp hóa trị và xạ trị để nâng cao hiệu quả điều trị bệnh lý. Từ đó giúp kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân, cải thiện chất lượng cuộc sống cho họ.
Với những khối u lớn, có độ xâm lấn rộng, quá trình phẫu thuật sẽ rất phức tạp. Thậm trí bệnh nhân buộc phải nạo vét toàn bộ hốc mắt để cứu tính mạng. Chính vì vậy khi thấy mắt có những biểu hiện khác lạ, bất thường bạn cần đến ngay cơ sở y tế thăm khám mắt để được tư vấn cũng như can thiệp điều trị kịp thời.
Trên đây là toàn bộ những thông tin cơ bản về phương pháp phẫu thuật u hốc mắt. Với hầu hết những bệnh nhân đang mắc phải căn bệnh nguy hiểm này, phẫu thuật sẽ là phương pháp điều trị mang lại hiệu quả cao nhất. Chia sẻ bài viết với người thân, bạn bè để có thêm nhiều thông tin hữu ích bạn nhé!
